ΑΠΟ τους Μάνο - Ανδριανόπουλο στη Ματσούκα, από το άρθρο 16 στη Φώφη
Τα 10 σοβαρά λάθη του Γιώργου
Του ΠΑΝΟΥ ΣΩΚΟΥ
Το εκλογικό αποτέλεσμα, που ήταν κόλαφος για τον Γ. Παπανδρέου προσωπικά και το ΠΑΣΟΚ (σ.σ. με αυτή τη σειρά), επιβεβαιώνει το κλίμα ηττοπάθειας που επικρατούσε στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το βραδυ των εκλογών της 9ης Μαρτίου 2004, όταν η Ν.Δ. κέρδισε με διαφορά 4,8 μονάδων.
Από εκείνη τη στιγμή λίγοι πίστευαν στο ΠΑΣΟΚ ότι ο Καραμανλής δεν θα έχει μπροστά του μια οκταετία και απλώς τα χρόνια που ακολούθησαν κύλησαν με αυτή την αίσθηση εδραιωμένη και στον κόσμο του ΠΑΣΟΚ, δυστυχώς και στα στελέχη του. Η παράσταση νίκης των δημοσκοπήσεων, που ήταν συγκριτικά υπέρ της Ν.Δ., επιβεβαίωνε το γεγονός. Παράλληλα στο ίδιο διάστημα:
* Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έκανε σοβαρά λάθη, που του στοίχισαν προσωπικά, έπληξαν την ηγετική του εικόνα και τη δημοφιλία του. Αυτό είχε αποτέλεσμα να μην μπορέσει να πείσει για τις ικανότητές του και για τις προθέσεις του.
* Στο εσωτερικό του κόμματος αναπτύχθηκαν προσωπικές στρατηγικές και χαλαρότητα, ενώ οι συζητήσεις για την επόμενη μέρα της ήττας ήταν στην ημερήσια διάταξη, όχι μόνο σε κύκλους του κόμματος, αλλά και στις πολιτικές συζητήσεις των ΜΜΕ.
**Το ΠΑΣΟΚ δεν έπεισε στα τριάμισι χρόνια της αντιπολίτευσης ότι μπορεί να δομήσει μια εικόνα αξιόπιστης διακυβέρνησης απέναντι στη «χειρότερη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης», όπως ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου τη χαρακτήρισε.
**Δεν κατόρθωσε να καλύψει ένα κενό έκφρασης ενός σοσιαλιστικού κομματιού του κόμματος, που δεν εκφράστηκε με τον Κ. Σημίτη στο παρελθόν και δεν εκφράστηκε ούτε με τον Γ. Παπανδρέου, γι' αυτό βρήκε διέξοδο στα κόμματα της Αριστεράς.
Κάνοντας μια αποτίμηση της μέχρι τώρα ηγεσίας του Γ. Παπανδρέου, εντοπίζει κανείς και δικά του λάθη, που τον ζημίωσαν πολιτικά, και λάθη του ίδιου του κόμματος. Αρχίζουν πριν από τις εκλογές του 2004.
Πριν το 2004
1 Μόλις τρεις μέρες μετά την εκλογή του στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ, με την εντυπωσιακή συμμετοχή του 1.000.000 μελών και φίλων του ΠΑΣΟΚ, κατήρτισε το ψηφοδέλτιο Επικρατείας με τους Μάνο και Ανδριανόπουλο, κλονίζοντας την κομματική βάση και σπέρνοντας σύγχυση. Ολοι πια άρχισαν να λένε ότι ο Γιώργος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας νεοφιλελεύθερος και έδωσε επιχειρήματα στους εξ αριστερών αντιπάλους του να τον καταγγείλουν.
2 Ποτέ δεν διάβασε σωστά το μήνυμα της συμμετοχής του 1.000.000. Θεώρησε ότι πήρε λευκή επιταγή και ότι όλοι αυτοί δεν θα τον κρίνουν. Ηταν όμως συμμετοχή ενός κόσμου που ήταν εθισμένος με την ιδέα ότι το κόμμα του μόνο στην εξουσία πρέπει να είναι και βλέποντας τότε τον Καραμανλή να καλπάζει απελπίστηκε. Στο πρόσωπο του Παπανδρέου είδε τον άφθαρτο μεσσία, το γιο του μεγάλου ηγέτη και έσπευσε να πιαστεί από αυτόν...
3 Το σύνθημα που τότε του φώναζαν παντού «Γιώργο άλλαξέ τα όλα» ήταν η δεύτερη παγίδα του. Οταν ένα κόμμα εξουσίας είναι στην αντιπολίτευση και θέλει στις αμέσως επόμενες εκλογές να ξανακερδίσει, δεν έχει το περιθώριο των μεγάλων ανατροπών σε επίπεδο προσώπων και μηχανισμών. Κακά τα ψέματα, αλλά οι γνωστοί, έμπειροι και αναγνωρίσιμοι μπορούν στην εποχή της μιντιακής αυτοκρατορίας να κάνουν αντιπολίτευση. Απόδειξη είναι το γεγονός ότι ελάχιστα νέα στελέχη βρήκαν έδαφος προβολής και ανάδειξης. Η ανανέωση γίνεται μόνο σε συνθήκες κυβέρνησης, τότε που έχεις στα χέρια σου το ζητούμενο. Οπως έκανε ο Κ. Σημίτης το 1996, που προώθησε πολλά νέα πρόσωπα χωρίς να ανοίξει ρουθούνι, πρόσωπα που σήμερα βέβαια είναι παλιά.
Μετά το 2004
4 Αμέσως μετά τις εκλογές του 2004 και εγκλωβισμένος στη λάθος τακτική τού «άλλαξέ τα όλα» συνέχισε στο ίδιο μοτίβο. Το ευρωψηφοδέλτιο ήταν ένας ακόμα κρίκος. Η υπέρβαση που επιχείρησε με την 29άχρονη τότε συνδικαλίστρια κ. Ματσούκα δεν απέδωσε, υπονομεύτηκε και ακολούθως απαξιώθηκε. Ταυτόχρονα με τον αποκλεισμό στελεχών, όπως π.χ. ο συνταγματολόγος Δημ. Τσάτσος, έδωσε την εντύπωση ότι αλλάζει επιφανή στελέχη με νέα και άχρωμα πολιτικά στελέχη. Ως εκ τούτου ο συμβολισμός της ανανέωσης έμεινε κενό γράμμα χωρίς το συγκεκριμένο νέο στέλεχος να έχει και καμία ευθύνη.
5 Εγκλωβισμένος σε μία εικόνα, ότι το παρελθόν του ΠΑΣΟΚ έχει κυρίως φαντάσματα, ακολούθησε ηγετική πολιτική απομονωτισμού. Αρνήθηκε επιμόνως να συγκροτήσει ηγετική ομάδα, δεν επιδίωξε την συνεννόηση με κορυφαία στελέχη σε κρίσιμα θέματα και ηγήθηκε με ομόκεντρους κύκλους συμβούλων που του έκαναν συχνά αντικρουόμενες εισηγήσεις. Κορυφαίο παράδειγμα η επιλογή του να θέσει τη Φώφη Γεννηματά επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας χωρίς να ρωτήσει εγκαίρως επιφανείς συνταγματολόγους αν έχει ισχυρό κώλυμα ή όχι.
6 Ανέχθηκε, και αυτό εξελήφθη ως δείγμα αδυναμίας, την εσωκομματική υπονόμευση και την πολυφωνία σε κρίσιμα πολιτικά θέματα που έδιναν την εντύπωση ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει καμία σταθερή θέση για σημαντικά θέματα της πολιτικής ζωής του τόπου και για τα μεγάλα προβλήματα των πολιτών, καθώς και ότι αντιθέτως συμπλέει με τη Ν.Δ.
Ανέχθηκε την πολιτική των προσωπικών στρατηγικών στο κόμμα χωρίς να αντιδρά, παρότι αυτή η πολιτική αντικειμενικά υπονόμευε τον ίδιο.
Χαρακτηριστικότερη όλων η περίοδος της άνοιξης του 2006 όταν, ενώ τον Μάρτιο εκείνου του έτους είχε πάρει κεφάλια, σε όλες τις δημοσκοπήσεις τον Ιούνιο είχε πέσει τρεις μονάδες. Κι αυτό γιατί στο μεσοδιάστημα κυριάρχησαν οι εσωκομματικές συγκρούσεις για το Ασφαλιστικό, το σουηδικό μοντέλο και άλλα θέματα.
7 Η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ δεν πέτυχε. Οι οργανώσεις ήταν ανύπαρκτες πριν, το ίδιο ανύπαρκτες ήταν και μετά το συνέδριο του 2005. Τα βάρη μετά τις δημοτικές εκλογές έπεσαν στην τότε γραμματέα Ξενογιαννακοπούλου, όμως και με τον Ν. Αθανασάκη τίποτε δεν πήγε καλά στις οργανώσεις.
8 Οι αντιπολιτευτικές επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν επιτυχείς. Τα πρώτα δυόμισι χρόνια επικεντρώθηκε στην εσωκομματική του εσωστρέφεια κι άφηνε τη Ν.Δ. να κάνει παιχνίδι. Ο ίδιος ο Γιώργος έδειξε στην αρχή διάθεση συναίνεσης με τη Ν.Δ. σε μεγάλους τομείς κι αυτό πήγε πίσω το ΠΑΣΟΚ αντιπολιτευτικά. Ο Καραμανλής το αξιοποίησε ως συγκριτικό πλεονέκτημα για να δείξει ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει εναλλακτική πρόταση και ότι η δική του πολιτική είναι μονόδρομος.
Η εμμονή στο 16
9 Η εμμονή του στην αναθεώρηση του άρθρου 16 στοίχισε στο ΠΑΣΟΚ ψήφους που πήγαν στην Αριστερά. Η θέση του Παπανδρέου δεν πέρασε, αντιθέτως φάνηκε να συμπλέει με τη Ν.Δ. σε ένα θέμα, στο οποίο αφενός μεν ΚΚΕ και ΣΥΝ προσδίδουν αντιλαϊκά χαρακτηριστικά, αφετέρου δε στη συνείδηση των πολιτών είναι, όπως φάνηκε, εδραιωμένη η άποψη ότι η Παιδεία είναι δωρεάν και δημόσια και το κράτος αυτό πρέπει να το διασφαλίζει.
10 Αρνήθηκε να βελτιώσει την προσωπική του ηγετική εικόνα. Το χαμηλό εναλλακτικό προφίλ του ηγέτη που έχει μπορεί να ταιριάζει σε ένα ευρωπαϊκό κράτος, στην Ελλάδα όμως δεν ταιριάζει, καθώς η μεγάλη μάζα των πολιτών έχει εθιστεί σε έναν ηγέτη - αφέντη που τα λέει καλά ανεξαρτήτως αν τα κάνει και καλά. Κυριαρχεί δηλαδή όχι το τι λέει, αλλά το πώς τα λέει... και σε αυτό ο Καραμανλής είναι ανίκητος από τον Παπανδρέου.
Οτι δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων κατηγορούν τον αρχηγό τους μέλη του ΠΑΣΟΚ (ΑΠΕ / Ν. Αρβανιτίδης) |
* Στο εσωτερικό του κόμματος αναπτύχθηκαν προσωπικές στρατηγικές και χαλαρότητα, ενώ οι συζητήσεις για την επόμενη μέρα της ήττας ήταν στην ημερήσια διάταξη, όχι μόνο σε κύκλους του κόμματος, αλλά και στις πολιτικές συζητήσεις των ΜΜΕ.
**Το ΠΑΣΟΚ δεν έπεισε στα τριάμισι χρόνια της αντιπολίτευσης ότι μπορεί να δομήσει μια εικόνα αξιόπιστης διακυβέρνησης απέναντι στη «χειρότερη κυβέρνηση της Μεταπολίτευσης», όπως ο ίδιος ο Γ. Παπανδρέου τη χαρακτήρισε.
**Δεν κατόρθωσε να καλύψει ένα κενό έκφρασης ενός σοσιαλιστικού κομματιού του κόμματος, που δεν εκφράστηκε με τον Κ. Σημίτη στο παρελθόν και δεν εκφράστηκε ούτε με τον Γ. Παπανδρέου, γι' αυτό βρήκε διέξοδο στα κόμματα της Αριστεράς.
Κάνοντας μια αποτίμηση της μέχρι τώρα ηγεσίας του Γ. Παπανδρέου, εντοπίζει κανείς και δικά του λάθη, που τον ζημίωσαν πολιτικά, και λάθη του ίδιου του κόμματος. Αρχίζουν πριν από τις εκλογές του 2004.
Πριν το 2004
1 Μόλις τρεις μέρες μετά την εκλογή του στην προεδρία του ΠΑΣΟΚ, με την εντυπωσιακή συμμετοχή του 1.000.000 μελών και φίλων του ΠΑΣΟΚ, κατήρτισε το ψηφοδέλτιο Επικρατείας με τους Μάνο και Ανδριανόπουλο, κλονίζοντας την κομματική βάση και σπέρνοντας σύγχυση. Ολοι πια άρχισαν να λένε ότι ο Γιώργος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας νεοφιλελεύθερος και έδωσε επιχειρήματα στους εξ αριστερών αντιπάλους του να τον καταγγείλουν.
2 Ποτέ δεν διάβασε σωστά το μήνυμα της συμμετοχής του 1.000.000. Θεώρησε ότι πήρε λευκή επιταγή και ότι όλοι αυτοί δεν θα τον κρίνουν. Ηταν όμως συμμετοχή ενός κόσμου που ήταν εθισμένος με την ιδέα ότι το κόμμα του μόνο στην εξουσία πρέπει να είναι και βλέποντας τότε τον Καραμανλή να καλπάζει απελπίστηκε. Στο πρόσωπο του Παπανδρέου είδε τον άφθαρτο μεσσία, το γιο του μεγάλου ηγέτη και έσπευσε να πιαστεί από αυτόν...
3 Το σύνθημα που τότε του φώναζαν παντού «Γιώργο άλλαξέ τα όλα» ήταν η δεύτερη παγίδα του. Οταν ένα κόμμα εξουσίας είναι στην αντιπολίτευση και θέλει στις αμέσως επόμενες εκλογές να ξανακερδίσει, δεν έχει το περιθώριο των μεγάλων ανατροπών σε επίπεδο προσώπων και μηχανισμών. Κακά τα ψέματα, αλλά οι γνωστοί, έμπειροι και αναγνωρίσιμοι μπορούν στην εποχή της μιντιακής αυτοκρατορίας να κάνουν αντιπολίτευση. Απόδειξη είναι το γεγονός ότι ελάχιστα νέα στελέχη βρήκαν έδαφος προβολής και ανάδειξης. Η ανανέωση γίνεται μόνο σε συνθήκες κυβέρνησης, τότε που έχεις στα χέρια σου το ζητούμενο. Οπως έκανε ο Κ. Σημίτης το 1996, που προώθησε πολλά νέα πρόσωπα χωρίς να ανοίξει ρουθούνι, πρόσωπα που σήμερα βέβαια είναι παλιά.
Μετά το 2004
4 Αμέσως μετά τις εκλογές του 2004 και εγκλωβισμένος στη λάθος τακτική τού «άλλαξέ τα όλα» συνέχισε στο ίδιο μοτίβο. Το ευρωψηφοδέλτιο ήταν ένας ακόμα κρίκος. Η υπέρβαση που επιχείρησε με την 29άχρονη τότε συνδικαλίστρια κ. Ματσούκα δεν απέδωσε, υπονομεύτηκε και ακολούθως απαξιώθηκε. Ταυτόχρονα με τον αποκλεισμό στελεχών, όπως π.χ. ο συνταγματολόγος Δημ. Τσάτσος, έδωσε την εντύπωση ότι αλλάζει επιφανή στελέχη με νέα και άχρωμα πολιτικά στελέχη. Ως εκ τούτου ο συμβολισμός της ανανέωσης έμεινε κενό γράμμα χωρίς το συγκεκριμένο νέο στέλεχος να έχει και καμία ευθύνη.
5 Εγκλωβισμένος σε μία εικόνα, ότι το παρελθόν του ΠΑΣΟΚ έχει κυρίως φαντάσματα, ακολούθησε ηγετική πολιτική απομονωτισμού. Αρνήθηκε επιμόνως να συγκροτήσει ηγετική ομάδα, δεν επιδίωξε την συνεννόηση με κορυφαία στελέχη σε κρίσιμα θέματα και ηγήθηκε με ομόκεντρους κύκλους συμβούλων που του έκαναν συχνά αντικρουόμενες εισηγήσεις. Κορυφαίο παράδειγμα η επιλογή του να θέσει τη Φώφη Γεννηματά επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας χωρίς να ρωτήσει εγκαίρως επιφανείς συνταγματολόγους αν έχει ισχυρό κώλυμα ή όχι.
6 Ανέχθηκε, και αυτό εξελήφθη ως δείγμα αδυναμίας, την εσωκομματική υπονόμευση και την πολυφωνία σε κρίσιμα πολιτικά θέματα που έδιναν την εντύπωση ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει καμία σταθερή θέση για σημαντικά θέματα της πολιτικής ζωής του τόπου και για τα μεγάλα προβλήματα των πολιτών, καθώς και ότι αντιθέτως συμπλέει με τη Ν.Δ.
Ανέχθηκε την πολιτική των προσωπικών στρατηγικών στο κόμμα χωρίς να αντιδρά, παρότι αυτή η πολιτική αντικειμενικά υπονόμευε τον ίδιο.
Χαρακτηριστικότερη όλων η περίοδος της άνοιξης του 2006 όταν, ενώ τον Μάρτιο εκείνου του έτους είχε πάρει κεφάλια, σε όλες τις δημοσκοπήσεις τον Ιούνιο είχε πέσει τρεις μονάδες. Κι αυτό γιατί στο μεσοδιάστημα κυριάρχησαν οι εσωκομματικές συγκρούσεις για το Ασφαλιστικό, το σουηδικό μοντέλο και άλλα θέματα.
7 Η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ δεν πέτυχε. Οι οργανώσεις ήταν ανύπαρκτες πριν, το ίδιο ανύπαρκτες ήταν και μετά το συνέδριο του 2005. Τα βάρη μετά τις δημοτικές εκλογές έπεσαν στην τότε γραμματέα Ξενογιαννακοπούλου, όμως και με τον Ν. Αθανασάκη τίποτε δεν πήγε καλά στις οργανώσεις.
8 Οι αντιπολιτευτικές επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν επιτυχείς. Τα πρώτα δυόμισι χρόνια επικεντρώθηκε στην εσωκομματική του εσωστρέφεια κι άφηνε τη Ν.Δ. να κάνει παιχνίδι. Ο ίδιος ο Γιώργος έδειξε στην αρχή διάθεση συναίνεσης με τη Ν.Δ. σε μεγάλους τομείς κι αυτό πήγε πίσω το ΠΑΣΟΚ αντιπολιτευτικά. Ο Καραμανλής το αξιοποίησε ως συγκριτικό πλεονέκτημα για να δείξει ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει εναλλακτική πρόταση και ότι η δική του πολιτική είναι μονόδρομος.
Η εμμονή στο 16
9 Η εμμονή του στην αναθεώρηση του άρθρου 16 στοίχισε στο ΠΑΣΟΚ ψήφους που πήγαν στην Αριστερά. Η θέση του Παπανδρέου δεν πέρασε, αντιθέτως φάνηκε να συμπλέει με τη Ν.Δ. σε ένα θέμα, στο οποίο αφενός μεν ΚΚΕ και ΣΥΝ προσδίδουν αντιλαϊκά χαρακτηριστικά, αφετέρου δε στη συνείδηση των πολιτών είναι, όπως φάνηκε, εδραιωμένη η άποψη ότι η Παιδεία είναι δωρεάν και δημόσια και το κράτος αυτό πρέπει να το διασφαλίζει.
10 Αρνήθηκε να βελτιώσει την προσωπική του ηγετική εικόνα. Το χαμηλό εναλλακτικό προφίλ του ηγέτη που έχει μπορεί να ταιριάζει σε ένα ευρωπαϊκό κράτος, στην Ελλάδα όμως δεν ταιριάζει, καθώς η μεγάλη μάζα των πολιτών έχει εθιστεί σε έναν ηγέτη - αφέντη που τα λέει καλά ανεξαρτήτως αν τα κάνει και καλά. Κυριαρχεί δηλαδή όχι το τι λέει, αλλά το πώς τα λέει... και σε αυτό ο Καραμανλής είναι ανίκητος από τον Παπανδρέου.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 18/09/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου